طی سالهای اخیر سازمان تأمین اجتماعی نقش حیاط خلوت دولتها را ایفا کرده و همواره بیشترین شکایات مطروحه از طرف صاحبان کسب و کار علیه این سازمان بوده است. گفتوگوی خبرگزاری مهر با حسین سلاحورزی، نایبرئیس اتاق بازرگانی ایران و رئیس کانون عالی کارفرمایی ایران را در ادامه میخوانید.
***
به نظر شما سازمان تأمین اجتماعی در حال حاضر در خدمت نظام تولید است یا خیر؟
متأسفانه در همه سالهای اخیر سازمان تأمین اجتماعی نقش حیاط خلوت دولتها را ایفا کرده است. در حالی که سازمان تأمین اجتماعی به عنوان یک صندوق بین نسلی، باید حافظ و حامی منافع عائله ۴۲ میلیون نفری جمعیت و خانوارهای مرتبط با نظام تولید کشور باشد. در تمام سالهای گذشته تحت تأثیر و تصمیم دولتها و به صورت صد در صد دولتی اداره میشده و شرکای اصلی و ذینفعان واقعی سازمان یعنی کارفرمایان، کارگران و بازنشستگان فقط به شکل موردی در هیأت امنای سازمان که البته نقش مشورتی و تشریفاتی دارد، حضور دارند و عملاً در اداره این نهاد نقش مؤثری ندارند.
اگر میخواهید دریابید که تأمین اجتماعی در فضای کسب و کار و نظام تولید کشور چه نقشی دارد، کافی است به میزان دعاوی و شکایتهای طرح شده در دیوان عدالت اداری مراجعه کنید. بیشترین گلایه و شکایت و دادخواستهای مطروحه از طرف صاحبان کسب و کار علیه سازمان تأمین اجتماعی است.
در راستای توسعه سه جانبهگرایی، چه قدمهایی برداشته شده است؟
باید در مقام عمل دید که چه اتفاقی افتاده است، منظور از سه جانبهگرایی، برابر شدن سهم سه گروه مشارکتکننده در همه سازوکارهای مرتبط است، مثلاً در سازمان تأمین اجتماعی آیا شرکای اجتماعی (کارگر، کارفرما و دولت) در همه ارکان تصمیمگیری سازمان اعم از هیأت امنا، هیأت نظارت بر سازمان، هیأت مدیره و … سهم و تأثیر مساوی دارند؟ البته که خیر. تأکید سازمان بینالمللی کار (ILO) و فلسفه تشکیلدهنده این سازمان، رعایت سه جانبهگرایی است.
مهمترین دلیل عدم تحقق اهداف و برنامهها را چه میدانید؟
تصور من این است که در طول ادوار همه دولتها و مجلسها از سازمان تأمین اجتماعی به عنوان ابزاری برای کسب محبوبیت و جلب آرا استفاده کرده و با تحمیل و تکلیف وظایف و مأموریتهای متعددی بار هزینهای فراوانی به این صندوق تحمیل کردهاند. از طرف دیگر هم دولتها از پرداخت بدهی به این سازمان خودداری کرده و مدیران مربوطه جهت بقای سازمان و ادامه خدمتدهی و در جهت تأمین هزینهها و منابع مورد نیاز، عملاً دست در جیب فعالان اقتصادی کرده و به اشکال و انحا گوناگون، نیاز منابع را از جهت بنگاهها و واحدهای اقتصادی تأمین میکردهاند، که این باعث اختلال در فضای کسب و کار و نارضایتی فعالان اقتصادی شده است.
آیا میتوان به به تحقق سهجانبهگرایی در سازمان تامین اجتماعی امید داشت؟
بهترین راهکار و سریعترین مسیر برای سازمان تأمین اجتماعی، تن دادن به موضوع سه جانبهگرایی واقعی و استفاده از ظرفیت تشکلهای اصلی کارفرمایی و کارگری در نظام تصمیمگیری و تصمیمسازی سازمان تأمین اجتماعی و ارکان آن است. در صورت مشارکت واقعی کارفرمایان و کارگران در نظام تصمیمگیری و اداره این صندوق بینالمللی، چند فایده مشخص از جمله افزایش درآمدهای سازمان، جلوگیری از ریخت و پاش و هزینههای زائد، سرمایهگذاریهای مؤثرتر و بهتر، جلوگیری از دخالتهای بیش از حد دولتها و ممانعت از تحمیل وظایف جدید از طرف مجلسها و … وجود خواهد داشت.
