با وجودی که فایده تجارت آزاد برای بیشتر کشورهای جهان و نیز روشنفکران و مدیران و دیوانسالاران و حتی سیاستمداران جهانی آشکار شده است اما در برخی از کشورها از جمله ایران برای آزادی تجارت هنوز سدهایی برپا شده است و در بزنگاههای خاص و با استدلالهای کهنهشده راه را بر تجارت آزاد میبندد. به همین دلیل لازم است در اینباره به طور مختصر و حتی اگر تکراری باشد نکاتی را یادآور شویم و آنقدر در اینباره بنویسیم و بگوییم که به لحاظ ذهنی فضا برای کار آماده شود.
یک مثال ملموس
بنیانگذاران اندیشه تجارت آزاد برای نشان دادن فایده تجارت آزاد استدلال ساده اما قابلاعتنایی دارند. آنها میگویند آبوهوا و اقلیم و نیز تاریخ و جغرافیا و سنتهای پیشین و نیازهای کشورهای گوناگون و تواناییهای اجرایی و علمی متخصص راه را باز میکند که یک سرزمین در تولید یک کالا یا مجموعهای از کالاها مهارت و تخصص داشته باشد و برای تولید آن کالا مزیت نسبی داشته باشد. به طور مثال کشور قزاقستان در تولید گندم به دلایلی که در پیش گفته شد مزیت پیدا میکند.
در مقابل کشور ترکمنستان در تولید پنبه مزیت نسبی پیدا میکند. عقل و منطق میگوید اگر قزاقستان بیشتر گندم تولید کند و آن را به ترکمنستان بفروشد هم خودش سود میبرد هم ترکمنستان که گندم را به قیمت ارزانتر از قزاقستان خریده است. در مقابل قزاقستان نیز مازاد پنبه تولیدشده در ترکمنستان را با قیمت ارزانتر وارد میکند و در این دادوستد هم به خودش سود میرساند هم به ترکمنستان. به این ترتیب تجارت آزاد راه را برای سود بردن شهروندان کشورهای یادشده هموار میکند.
این استدلال منطقی و اقتصادی به مرور بر نظریههای رقیب پیروز شد و جای خود را باز کرد. دنیای امروز با استفاده از این نظریه ساده و عقلی است که هر روز بر ابعاد تجارت میافزاید.